Ken je dat? Je loopt over straat en ineens ruik je een geur waarbij je direct weer staat op je vakantiebestemming van afgelopen jaar: Bij dat kruidenkraampje op de markt, aan de koffie in dat kleine tentje op de hoek of op die camping te midden van de lavendelvelden.
GEUR DOET DÁT MET JE
Geur herinnert ons aan vroeger, vakanties, een eerdere liefde. Geuren ‘zeggen’ ons wie we wel of niet mogen en ze waarschuwen ons voor gevaar. Geuren zorgen dat we ons ontspannen of juist nieuwe energie krijgen. We kunnen trek in eten krijgen van bepaalde geuren en ons voedsel smaakt beter wanneer we daarbij kunnen ruiken. Daarnaast waarschuwen sommige geuren ons voor gevaar (bijvoorbeeld het ruiken van rook, gas of bedorven voedsel). Geuren hebben diepe impact op ons, in de meeste gevallen zonder we dat we ons daar bewust van zijn.
Het zal dan ook niet als een verassing komen dat ruiken behoort tot onze basisinstincten. Sterker nog, onze neus is ons meest krachtige zintuig. Reden genoeg om hier meer over te weten te komen.
Ontwikkeling
Al in de baarmoeder wordt de voorkeur voor latere voeding vastgesteld. De baby neemt aroma's op vanuit het vruchtwater via de reukreceptoren. De geboorte, moedermelk en de omgeving zijn van invloed op verdere uitbreiding van de geurkennis. Op een leeftijd van 18 tot 24 maanden krijgen kinderen een periode waarin ze geen nieuwe smaken en geuren willen proberen of toevoegen aan hun ervaringen. Dit heeft te maken met angst voor schadelijk voedsel en bescherming daartegen. Pas bij de leeftijd van drie jaar worden onze reukcellen volledig gebruikt.
Persoonlijk
Er wordt vaak gezegd dat de keuze voor een parfum heel persoonlijk is. En dat is dus ook echt zo. Ieder mens neemt geuren anders waar. Onze unieke genetische code is verantwoordelijk voor de nuances in geurindrukken. Ook kunnen ervaringen zorgen dat bepaalde geuren een andere associatie krijgen. Bijvoorbeeld: Wanneer een persoon tijdens momenten van lichamelijke stress vaak Lavendel rook, zal het ontspannend effect van Lavendel bij deze persoon niet langer de overhand hebben. Daarnaast kunnen ook invloeden van buitenaf, geestelijke stress of gezondheidsbeperkingen ervoor zorgen dat een geur die gisteren een fijn gevoel gaf, vandaag een onrustig gevoel geeft.
MAAR HOE ZIT DAT DAN?
Om een beetje te kunnen begrijpen hoe geuren werken, zal ik je wat meer vertellen over de werking van ons brein. Ik zal proberen het zo makkelijk mogelijk te houden.
Ons brein bestaat uit drie onderdelen: het rationele brein, het middenbrein en het oerbrein. Ieder brein heeft zijn eigen functies en kwaliteiten. Zo is het rationele brein (de neocortex) ons jongste brein. Het zorgt dat we kunnen lezen, praten, denken en beslissingen kunnen nemen. Daarnaast zorgt de neocortex voor onze emotionele zelfbeheersing, ons zelfbesef en het kunnen toepassen van focus. De neocortex wordt gezien als een soort CEO van ons brein. Het middenbrein wordt ook wel het emotionele brein genoemd. In dit emotionele brein bevindt zich het limbisch systeem, waar de impulsen vanuit onze zintuigen op uit komen. Het laatste onderdeel van ons brein is ons oerbrein (reptielenbrein).
Oerbrein
Het oerbrein is het oudste deel van ons brein en dit deel is misschien niet het slimste deel, maar wel het meest dominante en belangrijkste onderdeel van ons brein. Ons oerbrein zorgt dat voldaan wordt aan de basisbehoeften om te kunnen overleven. Het zorgt dat we op zoek gaan naar eten, dat we zorgen voor nageslacht en ons bewust zijn van eventueel gevaar om ons heen. Onze zintuigen sturen signalen naar ons oerbrein over of er gevaar dreigt, of eten niet bedorven is of dat een partner geschikt is om nageslacht te ‘produceren’. Ook geur wordt via ons reukorgaan als signaal naar het oerbrein gestuurd. Het oerbrein zal vervolgens instinctief reageren op het ontvangen signaal en vervolgens wel of niet tot actie over gaan (bijvoorbeeld door te eten, vechten, vluchten of door een partner te benaderen). De geur vertelt ons wat te doen.
Het limbisch systeem
Zoals gezegd is het limbisch systeem ons emotionele brein. Het is betrokken bij beloningen, gewoontes en gevoel. Het emotionele brein zal altijd proberen negatieve gevoelens (bijvoorbeeld woede of angst) en pijn te vermijden of te onderdrukken. Het limbisch systeem zet alles op alles om ons gelukkig te laten voelen. Het regelt hoe we omgaan met de zorg voor onze kinderen, hoe we voldoening halen uit werk en relaties en hoe we omgaan met honger. Het slaat herinneringen op, zorgt dat we ons kunnen binden en dat we kunnen omgaan met emoties van onszelf en die van anderen.
Geur heeft invloed op alle onderdelen van ons brein. Ons oerbrein reageert op geuren vanuit een oerinstinct, het middenbrein vanuit geurherinneringen en het streven naar een prettig gelukkig gevoel en onze neocortex beslist vervolgens wat de actie gaat zijn op de ingekomen signalen en of geluisterd wordt naar het oerbrein en/of het limbisch systeem.
INVLOED VAN GEUR
Doordat geuren zo'n grote rol spelen in ons leven, is het dus niet gek dat geuren gebruikt worden voor het beïnvloeden van onze stemmingen. Dit blijkt ook uit het eeuwenlange gebruik om enkele druppeltjes olie aan water dat verwarmd wordt (door bijv. een theelichtje) toe te voegen, waardoor een aangename geur vrijkomt (Lees ook “Is parfum al 5100 jaar oud?”). Inmiddels zijn er veel meer manieren om geur te verspreiden, denk bijvoorbeeld aan (koude verdamping) diffusers, massageolie, parfum, geurstokjes, geurkaarsen, wierook, lichaamsverzorging (zie onze geparfumeerde lichaamsverzorging en onze "Bar Collectie") met een bepaalde geur en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Deze manieren van geur verspreiden gebeurt bewust, echter het overgrote deel van onze geurbeleving gebeurt onbewust. Dit is met name het geval wanneer de geurbeleving in overeenstemming is met wat er in de omgeving gebeurt. Wanneer geur bewust wordt ingezet kan het helpen met het veranderen van een negatieve stemming of gevoel in een positieve stemming of gevoel. Of een bepaalde geur bij jou het effect heeft waarom hij bekend staat, is echter niet zeker. Zoals gezegd hangt het effect wat een geur heeft op iemand af van eerdere ervaringen en andere omgevingsfactoren. Het effect is dus niet voor iedereen hetzelfde. Om te ontdekken welke geuren voor jou ‘werken’ zit er maar 1 ding op en dat is het zelf gaan ervaren.
Reactie plaatsen
Reacties